10.Sınıf Edebiyat Kitabı 3.Ünite:Divanı Hikmet (Sayfa 61,62) Zambak Yayınları

10.Sınıf Edebiyat Kitabı 3.Ünite:Divanı Hikmet (Sayfa 61,62) Zambak Yayınları

3. Metin: Divan-ı Hikmet

Divan-ı Hikmet

Metin İnceleme

1. Metindeki kültürel farklılaşmaya ait ifadeleri örneklerle açıklayınız.

1.            “Ah! Hakk’a varmayan gönlüm kırk

                Hakk’a kavuşacağım diyen ruhum özlem içinde,

Zemzem olup yer altına girdim işte.” gibi ifadeler yeni kültürün yani İslamiyet’in etkisi ile yazılmıştır.



2. Metinden İslamiyet’le ilgili değer, düşünce ve bilgilere örnekler veriniz. Bunlar, yeni değerlerin benimsenmesi midir? Belirtiniz.

2. 1. soru ile aynı özellikte soru.” Hakka kavuşmak, hakka varmak, zemzem suyu “ ifadeleri İslamiyet’in terimleridir.

3. Metinde kullanılan lehçeyi ve bu lehçenin özelliklerini belirtiniz.


3. Hakaniye Lehçesi dendiği zaman akla Kaşgarlı Mahmut’un en çok beğendiği, öyle ki “Kaşgar dili”,”Kaşgar Türkçesi” olarak da adlandırılan, bir diğer şekilde “Karahanlı Türkçesi” (Karahanlıca)dilinin devirlerinden biri gelir.Kaşgarlı’nın şivelerle karşılaştırılırken “Türkçe” diye adlandırdığı Hakaniye lehçesi, ilk Türk yazı dilidir.

Bu yazı dili devresinden gelen eserlerin büyük kısmı Uygur yazısı ile yazılmış olduğundan bu döneme Uygur dönemi(devri), bu yazı diline de Uygurca denilebilir. Fakat Türkoloji ve Türk dili öğretiminde Türkçe’nin bu ilk devresi için biz “Eski Türkçe” adlandırmasını yapıyoruz.” Eski Türkçe” dönemini incelerken bu dönemin kapsadığı Hakaniye lehçesini ve özelliklerini de inceleyebiliyoruz…Türkçe’nin ilk devirlerinden olan Eski Türkçe devresi, dilimizin diğer evrelerindeki gelişmelerin kaynağıdır. Kısacası, Türkçemizin bütün şekillerinin kökenine inecek olursak Eski Türkçe dönemini incelemeliyiz. Türkçe’nin ana devresi ve temel yapıları bu dönemde temellenmiştir.

Eski Türkçe döneminde Köktürk yazısı (6.-8. yy.),Uygur Türklerinin kullandığı Uygur Yazısı (8.-13. yy.) ve Müslüman olan Karahanlı Türklerinin Uygur yazısı ile birlikte Arap yazısını da kullanmaya başladıkları Karahanlıca (10.-13. yy.) dediğimiz birbirine çok yakın ağızlarda olan üç yazı dili meydana gelmiştir.Üç ayrı alfabe kullanılmış olmasına rağmen yazı geleneğimizin izleri üçünde de aynı özellikler gösterir.
.


4. Metinde kültürel farklılaşmadan söz edilmiş midir? Kültürel özelliklerin dil ve söyleyişe nasıl yansıdığını örnekler vererek açıklayınız.

4. Metinde direkt kültürel farklılaşmadan bahsedilmemiş ama anlatılanlar ve kullanılan kelimelerin daha önceki anlatılan ve kullanılan kelimelerle aynı olmadığı görülünce bu farklılık ister istemez ortaya çıkmaktadır. Değişen din anlayışı sadece insanların ibadetine değil hayatın bütününe yansımış ve bunları hepsi kendini edebiyatta göstermiştir.

Bu durum söyleyiş ve dil özelliklerine yansımış.

5. Metnin nazım şeklini ve bağlı olduğu geleneği sözlü olarak ifade ediniz.

5. Nazım şekli dörtlüktür ve halk edebiyatı geleneği içinde yazılmıştır.

6. Eseri günümüz şartlarına göre düşünerek yorumlayınız.

6. Sorunun cevabı size kalmış..

12. Etkinlik

Okuduğunuz “Hikmet” adlı şiirlerden hareketle şiirin yazılış amacını aşağıdaki boş bırakılan yerlere yazınız.

Peygamber altmış üç yaşında vefat ettiği için şair de kendine altmış üç geldiğinde bir mezar açtırır ve bu yaştan sonra mezarın içinde yaşamaya başlar. Yani peygamberin yaşadığı yaştan fazlasını kendisine uygun  görmez ve bunu dile getirir.



13. Etkinlik

Aşağıdaki kavram haritasını doldurunuz.

Divan-ı Hikmet

Önemi: Eserin geçiş döneminde yazılması dili açısından önemlidir. İlk İslami eserlerden olması da kültürel açıdan önemlidir.

Savunulan Düşünceler: Eserde İslam ahlakının nasıl olması gerektiği üzerine durulmuştur.

Konusu: Kitap bir ahlak ve öğüt kitabıdır. Konusu da İslam’ın ahlakıdır.

Nazım Şekli ve Birimi: Eserin nazım birimi olarak dörtlüktür.  Nazım şekli ise hikmettir.



14. Etkinlik

Bu metnin dil ve söyleyiş özelliklerini aşağıya yazınız.

Dil ve söyleyiş bakımından o günkü dönem için uygundur. Hakaniye Lehçesinde görülen bazı ses değişiklikleri burada hakimdir.



15. Etkinlik

a. Şairin fikrî ve edebî yönünü belirtiniz.

a. HOCA AHMET YESEVÎ (? – 1166)


İranlı şairlerin Pîr-i Türkistan adını verdikleri Ahmet Yesevî’nin yaşamı üzerine bilinenler bazı menakıp-namelere dayanır.

Güney Kazakistan’da bugün Türkistan adıyla tanınan Yesi şehri yakınlarındaki Sayram kasabasında doğmuştur. Manevî babası olan Şeyh Arslan Baha’dan tasavvufla ilgili ilk bilgileri almış, daha sonra dönemin kültür merkezi olan Buhâra’ya gitmiştir. Burada Şeyh Yusuf Hemedanî’ye bağlanmış, bir süre sonra onun halifesi olarak şeyhlik postuna oturmuş, yaşamının sonraki yıllarını Yesi şehrinde geçirmiştir. Altmış üç yaşına geldiğinde geleneğe uyarak tekkesinin avlusunda hazırlattığı çilehaneye girmiş, ölünceye kadar buradan çıkmamıştır.

Yaşadığı bölgede İslamiyet’i yeni kabul eden göçebe Türk boyları arasında hikmet adını verdiği şiirleriyle çok sevilmiş, ünü bütün Türkistan’a yayılmış, Anadolu’ya dek geniş bir coğrafyada etkili olarak Yunus Emre’yi yetiştirecek olan düşünce ortamını hazırlamıştır.

Edebiyat tarihimizde edebî kişiliğinden çok, düşüncesi ve öğretici yanıyla önemlidir.
.


b. Eserle yazar arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

b. Yazar zaten neden bir mezar açtırıp içinde yaşamaya başladığını anlatmıştır. Dolayısıyla kendi hayatıyla doğrudan doğruya ilişkilidir.

10.Sınıf Edebiyat Kitabı Cevapları (Zambak Yayınları)
10.sınıf ,edebiyat kitabı, cevapları, zambak yayıncılık,divanı hikmet, türk, edebiyatı, kitabı, sayfa, 61, 62, cevapları,zambak, 2012-2013, zambak, yayıncılık, edebiyat, cevapları